وقتی مهرماه فرا می رسد بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان جوان کمی غمگین می شوند که باید دوباره سر کلاس درس حاضر شوند و دوباره باید در برابر معلم و استاد پاسخگو باشند و ... اما کلاس درسی را سراغ دارم که شاگردانش سه ماه است منتظرند و لحظه شماری می کنند تا دوباره استادشان را زیارت کنند. جالب اینکه بسیاری از شاگردان این کلاس پیر و سالخورده اند و حتی هستند کسانی که بدون کمک دیگران به سختی قادر به راه رفتن هستند ولی شوق دیدار دوباره استاد هوش از سر همه شان برده و پیر و جوان گاهی حدود یک ساعت زودتر یعنی حوالی ساعت 6 - 6:30 صبح در کلاس حاضر می شوند و با قرائت قرآن و مطالعه و مباحثه درسهای گذشته خود را سرگرم می کنند تا استاد حاضر شود. شوق استاد هم در این کلاس کم از شاگردان نیست! استاد ما اگر اغراق نکرده باشم شاید از همه شاگردان هم حتی راغب تر به حضور در کلاس درسش باشد و جالب تر از همه این است که نه استاد حقوقی بابت این درس دادن می گیرد نه شاگردان مدرکی! ولی باز هم هر دو مشتاق کسب علم اند.

و امروز این انتظار سه ماهه به پایان رسید و استاد و شاگردان به مقصود خویش رسیدند.

آری، صحبت از درس خارج فقه مقام معظم رهبری است. حضرت آقا در همان ابتدا با بهجتی فراوان فرمود:

"خب بعد از چند ماه مجدداً دوستان را زیارت کردیم"

معظم له قبل از آاغاز درس مطابق روال همیشگی، روایتی را قرائت فرمودند که ادامه روایت کتاب "فقیه" از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام است. (در نقل روایت حداکثر سعی بر این بوده که عین عبارات رهبر معظم انقلاب بیان شود ولی در بعضی جملات نقل به مضمون شده است.)

فی الفقیه عن السجاد علیه السلام (رساله حقوق امام سجاد (ع))

فأما حق الصلاة فأن تعلم أنها وفادة إلى الله و أنک قائم بها بین یدى الله؛ الراغـب ؛ الراهـب ؛ الخائـف ؛ الراجى ؛ المسکین ؛ المتضرع ؛ المعظـم مـن قام بین یدیه بالسکون و الإطراق ؛ و خشوع الاطراف و لین الجناح ؛ و حسن المناجاة له فى نفسه و الطلب إلیه فى فکاک رقبتک التى احاطت به خطیئتک و استهلکتها ذنوبک ؛ و لا قوة الا بالله.

حق نماز این است که بدانید این وفود و ورود به محضر خدای متعال است و شما در محضر پروردگار حاضر می شوید.

آنجا دیگر همه امتیازات مادی و معنوی که انسان برای خودش متصور است فرو می ریزد؛ آنجا عبد فقیری است در برابر پروردگار.

هم طلب دارد، مطالبه می کند؛ رجا و امید دارد هم بیمناک است از عمل خود، از تقصیر خود نسبت به ضعف هایش.

انسان وقتی این را احساس کرد که در مقابل که ایستاده است، در محضر کیست، به قدر معرفت خود، اجلال ذات پروردگار می کند، با سکون، با آرامش، با طمأنینه.

وقتی انسان فهمید در محضر کیست در نماز اقبال قلبی پیدا می کند.

مکرر سؤال می کنند راهی که انسان در نماز حضور قلب پیدا کند چیست؟ هر کسی هم یک راهی، یک علاجی، بیان می کند برای رسیدن به حضور قلب البته همانقدری که ممکن است برای ما با این گرفتاری های ما؛ به قول یکی از بندگان خوب خدا ما از 24 ساعت شبانه روز، 23 ساعت غرق در گرفتاری های شخصی خود هستیم! خب انسان بخواهد یک ساعت از بین این ساعات را مخصوص نیایش با پروردگار قرار دهد با حضور قلب، این کار امثال ماها نیست. حالا راهش چیست؟

آنچه بنده فهمیدم این است که انسان درون نماز توجه کند که دارد حرف می زند با پروردگار؛ نفس همین توجه حضور قلب می آورد ولو به معانی هم واقف نباشد. این برای عوام هم مفید است بر فرض وقتی می گوید "ایاک نعبد و ایاک نستعین" معنی کلام را نداند. نفس همین که بداند در حضور پروردگار متعال است همانطور که در روایت هم آمد این حضور قلب می آورد.

خب اگر این شد انسان نماز را با همه حقوقش بجا می اورد وگرنه مثل عادات می شود مثل اینکه بنا به عادت هر روز مسواک می زنیم این فایده ندارد.

از مرحوم قاضی نقل شده، ایشان گرفتاری های زیادی هم داشت در فقر زندگی می گذراند، شاید نسبت به طلبه های امروز با فقیر بیشتری  زندگی می کرد؛ نقل می کنند که می فرمود وقتی وارد نماز می شوم از همه گرفتاری هایم فارغ می شوم. این عالی است نه اینکه مثل ما که همه گرفتاری ها و افکاری که تابه حال در ذهنمان نیامده هم در نماز از ذهنمان می گذرد! اگر اهل علمیم شبهات علمی اگر اهل...