به چه می اندیشی؟

سؤال: آیا ممکن است فقیهی باشد که ولایت فقیه را قبول نداشته باشد؟

پاسخ: اولاً: آیت ا... جوادی آملی میگوید: در دین، غیر از ضروریات اولیه و برخی از نظریات که با فاصله اندک، به ضروریات منتهی میشوند، بسیاری از مسائل نظری مورد اختلاف است. حتی در مبطلات، شرایط و موانع نماز که امر روشنی در اسلام است، باز بین صاحبنظران اختلاف وجود دارد و چنین اختلافی بسیار طبیعی است... لیکن در جریان ولایت فقیه اگر به روح حاکم بر متون فقهی از یک سو و تفکر ناب فقیهان اسلام از سوی دیگر نگاه شود و از این منظر مورد بررسی قرار گیرد، اختلاف بسیار کم خواهد شد. (ولایت فقاهت و عدالت، ص 355)

ثانیاً: این ادعا که: «در مورد ولایت فقیه بین علما “اجماع” نیست.» اساساً ادعای باطلی است و تا کنون چندین جلد کتاب از سوی محققین حوزه و دانشگاه در ابطال این حرف باطل به نگارش در آمده که به عنوان نمونه کتاب «ولایت فقیه در اندیشه فقیهان» (دکتر یعقوبعلی برجی) را میتوان نام برد. بحثها و اختلافهایی نیز که در این باره جریان دارد، تنها به نحوه استدلال بر این مسأله و در موارد قلیلی به تعیین حدود آن بر میگردد نه اصل مسأله.

اصولاً اگر ولایت فقیه را نپذیریم چه راهی برای اجرای احکام اسلامی در جامعه باقی خواهد ماند؟! لذا بقول امام راحل: «دلیلی که بر ضرورت امامت اقامه میگردد، عیناً بر ضرورت تداوم ولایت در عصر غیبت دلالت دارد و آن لزوم بر پا داشتن نظام و مسؤولیت اجرای عدالت اجتماعی است.» آیت ا... جوادی آملی در این باره مینویسند: ما فقیهی نداریم که به صورت مطلق، ولایت را برای فقیه قبول نداشته باشد. فقیهانی که میگویند فقیه ولایت ندارد، مقصودشان آن است که ابتدائاً این سِمَت برای فقیه جعل نشده که او اقدام به تشکیل حکومت کند، ولی همین فقیهان، ولایت فقیه را از این باب قبول دارند که اگر مردمی برای اجرای قوانین و دستورهای خداوند آماده باشند، زمینه آماده است و حکومت اسلامی در چنین فرضی از مصالح مهم الهی است که بر زمین مانده و مطلوب شارع است...

مرحوم نراقی از علمای قرن سیزدهم مینویسد: ولایت فقیه فی الجمله بین شیعیان اجماعی است و هیچ یک از فقها فی الجمله در ولایت فقیه اشکال نکرده است. (عوائد الأیام، ص 186)

ابن ادریس حلی از فقهای بزرگ قرن ششم هجری نیز مینویسد: ائمه همه اختیارات خود را به فقهای شیعه واگذار کرده اند. (سرائر، ج 2)

عالم بزرگ شیعی و صاحب جواهر میفرماید: کسی که در ولایت فقیه وسوسه کند، طعم فقه را نچشیده است و معنا و رمز کلمات معصومین علیهم السلام را نفهمیده است. (جواهر الکلام)

بنابر این عمده اختلافها در اثبات حدود و چگونگی آن میباشد. حضرت آیت ا... خامنه ای در این زمینه فرموده است: ولایت فقیه و رهبری جامعه و اداره کردن شئون اجتماعی در هر عصر و زمان از ارکان مذهب حقه اثنی عشری است و ریشه در اصل امامت دارد. پس اگر کسی از راه دلیل، خلاف آن را معتقد شود، معذور است؛ ولی در عین حال برای او جایز نیست که تفرقه و اختلاف ایجاد کند. (اجوبه الإستفتائات)